Mi hem öfter Kinner frogt, wat de Jungs und Deerns in fröhere Tieden spölt hem.
An Langewiel hem de ook nich to lieden hat. Wenn ick da up antworten mütt, föllt mi immer toierst dat Holzbrummküselspöl in.
Sone lütten Brummküsels in alle Farwen gew dat öwerall to köpen. Um de in Bewegung to setten, mußt man up alle Fäll ne gode Pietsch hem. De wurd meistens van Jungs, de dat good künn, ut lange Haselroten herstellt. Da an wurd een langet Band knütt’t met een ornlichen dicken Knütt´n vörnan. Nu kunn de Spöleri losgohn. Blot man mußt dato een Stell finn’, wo nich alle näslang Päärwogens vörbikäm.
Düsse Brummküseli wär wat för de Görn van dat ganze Dörp. Dat het een Heidenspoaß moakt. De, de dat richtig künn, bekäm met de Wiel van dat völe Schloan dicke Quesen an de Hänn’.
Wen dat all över wurd, de füng an, met Trudelrög (Trudelräder) ümtogoahn. Wenn de Öllern nooch Geld harrn, dann köfften se öhrn Sprößling een Rad ut Holt. To de kunn man dann met gooden Gewissen „Reifen” seggen, und se „reifelten” damet vörnähm dörch de Stroaten. De ännern aber trudelten wierer met Handwagen- un Fahrradrög, de to Huus nich mehr bruukt wur’n. Se hem ton Glück den glieken Spoaß hat wi de met öhre höltern „Felgen”. Bergaw güng dat besonners good. Da sünd de Dinger immer mächtig in Gang koam. Bremst un lenkt wurd to jede Tied met een lütten Holtsticken or Holtplock. Am besten schneed immer de aw, de fix loopen künn. Un dabi henfalln wär ook keene Schann’. Wer met awschrammt Been un Hänn’ na Huus kem - Mudder het et all werrer richt un bööt.
De Deerns vergnögten sick vööl met de Ballschool. Dat wär een beleewtet Fangeballspöl. Wer to Huus upp’n Hoff een grodet Schüündoor har, kunn an besten öwen. Da kunn de oll Ball nich wiet wegfleegen. Bi dat Spöl mußten ganz bestimmte Regeln inholln werd’n.
Schön genau un immer noh de Reih’: Teinmoal met den Kopp gegen dat hohe Door, nägenmoal met’n Ellboagen, achtmoal met de utgestreckten Arm, söbenmoal hinnern Rücken dörch, sösmoal met’t Knee, fiefmoal met’n Spann, veermoal met’t Fuust, dreemoal met de Brost, tweemoal unner een Been dörch un ton Schluß noch enns met den Spann.
Dat war dat schwierigst, jedenfalls vör de Deerns, de ja met den Football un dat Spannscheeten nich völ an’n Hoot harrn. Wer dabi utkam, de mußt noch moal van vörn anfang’n. Blot de geschicktesten van de Metspölerinnen hem bet ton Schluß dörchholln. Hüüt würd dat keen een mehr schaffen.
Fröher hem de Kinner nicht völ Geld in öhre Hänn’ kregen. Awer se wußten stännig, wat se spölen kunn.
Wat hier eben uptellt wurd’, is bi wieden nicht allens. Bi een änner Gelegenheit werd wierer vertellt. Blot dat sollt hier hüüt ook noch seggt werd’n: Hüt giwwt dat Fernsehen, Kufferradio, Kassettenrekorder un wie dat neimodsch Tüüch noch heet. Up platt is dat allens gor nich to öwersetten. Man gor nich to denken an dat ingelsch Walkman. Met all den Kroam werd’n hüüttodags de Krabben överschütt’t. Ow dat de Phantasie anrägt? Völe Lüüd glöwen nich erst seit hüüt, dat de woll doch een bäten torückbläwen oder gor verkümmert is.
Heinz Müller (1995)Heinz Müller hett nich mehr beläwen künnt, wo sik ok de plattdütsche Sproak in de letzten dörtig Johren wiererentwickelt hett. De jungen Lüd in Norddütschland, de niege Technik und dat Internett hemm vööl darto biedragen. Bi den NDR Internettuptritt ton Biespill giwt dat männig vööl plattdütsche Biedräge up de Ohrn. Sökt in’t Internett mol noh „Podcasts op Platt”!
Dat Radio heet hüt Dudelkasten un Quasselkist, un to dat Smartphone seggt man ok Plietschfon, Wischmaschin, Sabbelkasten un Ackerschnacker. Wenn dien Handy nu noch Internett hett, dunn is dat een Klokschieter to go. Dien Computer is een Rekenschapp orrer Hülpsbrägen. To een Huusrekner hest do een Computerklaveer un een Ticker, un wennehr do nich uppasst, hest do di fix een Computerworm infang’n.
Uns Kinner lehrn hüt all in de School, in’t Internett rümtobuttjern orrer rümtosöken,
De Öllern moken Online- Bankeree un fast alle Lüd klön’n hüt bi’n Tippsnack bi Whatsapp.
(De niegesten Wöör sünd ok alltied up den Internettuptritt www.deutsch-plattdeutsch.de to finn.)
Andrea Müllenberg